Piotr Kubiński, Gry wideo. Zarys poetyki, Wydawnictwo Universitas, czerwiec 2016

Wydana nakładem Universitas praca Piotra Kubińskiego stanowi nowy wkład w polski dorobek w zakresie badań nad grami wideo i – szerzej – współczesnymi tekstami kultury. Podejmuje problematykę mechanizmów immersyjnych i emersyjnych w kontekście artystycznych środków wyrazu, aspekcie komunikacyjnym oraz budowy samych mechanizmów rozgrywki. Autor zwraca szczególną uwagę na znaczenie kontrastu między zanurzeniem w przedstawiony wirtualny świat, a praktykami nawiązywania do zewnętrznych wobec niego kontekstów i zjawisk.

W pierwszych rozdziałach autor skupia się w głównie na teoretycznych podstawach analizy artystycznych środków wyrazu obecnych w grach wideo. Swą refleksję buduje w sposób systematyczny, klarowny i zrozumiały. I co nie mniej ważne – interesujący. Pomimo tego, że pierwsza część książki w dużej części poświęcona jest na przedstawienie teoretycznych fundamentów refleksji nad grami jako medium, oraz objaśnienie kluczowych terminów – które osobom zainteresowanym tą problematyką mogą być już dobrze znane – wywód pozostaje zajmujący. Autor wspiera się zresztą bardzo bogatą i aktualną literaturą – tak polską jak i zagraniczną; nie tylko naukową i badawczą, ale także branżową. Sięga więc zarówno do prac akademickich, wyników studiów empirycznych, jak i pozycji skierowanych bezpośrednio do deweloperów gier. Skutecznie wprowadza czytelnika w swój tok rozumowania, skrupulatnie wyjaśniając kluczowe terminy, zjawiska i mechanizmy istotne dla zrozumienia świata cyfrowej rozrywki.

Mimo poświęcenia dużej części samej pracy na przedstawienie podstaw – nie jest to w żadnym sensie pozycja “podręcznikowa” skierowana do laików. Wielką zasługą jest tutaj umiejętne prowadzenie narracji, by zarówno osoby dla których gry wideo są nowym polem badawczym, jak i ci, dla których jest to główny przedmiot zainteresowania byli w stanie pojąć główne idee. Sam język jest na tyle czytelny i jasny, że można otwarcie powiedzieć że książka jest przystępna nawet dla osób dla których studia kulturowe i społeczne na co dzień są raczej dziedziną obcą. Mimo wszystko, nie traci ona jednak naukowego charakteru, ani nie umniejsza to jej wkładu w polski dorobek naukowy.

Co ważne, autor nie ogranicza się w swych rozważaniach do czysto teoretycznych koncepcji. Ochoczo sięga po przykłady popularnych gier wideo, poddaje je wnikliwej analizie która świadczy nie tylko o przygotowaniu merytorycznym w zakresie warsztatu naukowego, ale także znajomości samych gier. Same przykłady dobrane są dobrze, omawiane pozycje są (względnie) nowe i mogą stanowić łatwy punkt odniesienia dla współczesnych graczy. Miło jest stwierdzić, że minęły już czasy gdy o grach pisano, posługując się przykładami sprzed dziesięciu i więcej lat, omawiając jako aktualne coś, co na dobrą sprawę mogło być już dawno uznane za historię tego medium. Sporo miejsca poświęcane jest szczególnie grom, które w swą konstrukcję mają wpisaną szczególne formy zabaw narracją (Call of Juarez: Gunslinger) lub stosują gry językowe i liczne nawiązania do innych sfer kultury symbolicznej (seria Wiedźmin).

Szczególnie interesujące uwagi można znaleźć w rozdziale poświęconym graficznym interfejsom w grach. Autor podejmuje się pogłębionej analizy tego, w jaki sposób wizualne rozplanowanie  elementów zapośredniczających wpływa na formę samej rozgrywki. Lub też – idąc w przeciwnym kierunku – jakie znaczenie ma dążenie do minimalizowania wszelkich form graficznych, które nie są bezpośrednio elementem świata przedstawionego. Sam interfejs – jego występowanie oraz nadana mu forma – ujmowane są jako jeden z kluczowych elementów poetyki gier. Wydaje się to zagadnieniem istotnym, a dość często pomijanym w podobnych pracach.

Podobnie kończący rozdział poświęcony wpływowi gier na inne teksty kultury podejmuje istotne kwestie związane z przenikaniem się różnych form wyrazu we współczesnej kulturze. Co ważne, widać tutaj że autor nie odnosi się do samych gier jak do medium drugorzędnego, niedojrzałego czy “gorszego od innych”  – co jeszcze do nie dawna było dość powszechną praktyką nawet w tekstach naukowych. Zamiast tego, koncentruje się na zjawisku trans-medialnego przenikania się różnych form twórczości oraz wzajemnego oddziaływania.

Gry wideo. Zarys poetyki – to z pewnością jedna z ważniejszych i najlepiej napisanych pozycji w swojej dziedzinie, jakie w ostatnich latach ukazały się w Polsce. Z pewnością wkrótce dołączy do rosnącej powoli grupy prac klasycznych dla badań nad grami. Zdecydowanie warto poświęcić jej chwilę – jeśli nie ze względu na pracę naukową, to choćby i dla zaspokojenia własnej ciekawości.

Osobiście zostałem przez tę książkę bardzo pozytywnie zaskoczony. Przeglądając po raz pierwszy spis treści i rozpoczynając lekturę, spodziewałem się pracy bardzo ogólnej, odtwarzającej dotychczasowe dociekania teoretyczne i zadowalającej się podążaniem utartymi ścieżkami refleksji. Tymczasem spotkałem się ze świeżym odczytaniem klasycznej teorii oraz sporą ilością nowych idei, oryginalnie ujętych i trafnie przedstawionych za pomocą dobrze dobranych i aktualnych przykładów. Autor nie ucieka także od zarysowania perswazyjnej roli gier i ich polityczno-społecznego zaangażowania. Dostrzega ich znaczenie jako medium obecnego i aktywnie uczestniczącego w dyskursach współczesnej kultury. Z pewnością mogę gorąco polecić lekturę jako zarówno interesującą, jak i rozwijającą poznawczo.

Informacje dodatkowe:

Autor: Piotr Kubiński  |  Tytuł: Gry wideo. Zarys poetyki.

Rok wydania: 2016  |  Wydawnictwo: Universitas

Opracowanie redakcyjne, projekt okładki oraz skład – Pracownia Mole dla TAiWPN Universitas.

strona internetowa / sklep wydawcy

autor: Piotr Krzywdziński

• About
• Latest Posts

Piotr Krzywdziński

Socjolog, absolwent Instytutu Filozofii, Socjologii i Dziennikarstwa na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Gdańskiego. Administrator Inicjatywy Nox, edytor tekstów.

Latest posts by Piotr Krzywdziński (see all)

• Recenzja: Edukacja w pikselach - 15 października, 2019
• Recenzja: Gry wideo w środowisku rodzinnym. Diagnoza i rekomendacje. - 7 października, 2019
• Groza i mechanika: o relacjach grozy i mechaniki rozgrywki - 27 lipca, 2019